Yeni Bulgular: Su Bakımından Zengin Göktaşları
Çin Bilimler Akademisi’nden jeokimyacılar Jintuan Wang ve Zhiming Chen liderliğindeki araştırma ekibi, Chang’e-6 aracının getirdiği 5.000’den fazla toz parçasını tarayarak önemli bir keşfe imza attı. Analizler sonucunda, Ay’ın yüzeyinde “Ivuna tipi karbonlu kondrit (CI chondrite)” olarak bilinen su bakımından zengin göktaşlarının varlığı doğrulandı. Bu tür malzemenin Ay’da ilk defa keşfedilmesi büyük bir önem taşıyor.
Kırılgan ama Su Taşıyan Göktasları
CI kondritleri, suyla bağlı minerallerden oluşan ve yaklaşık yüzde 20’si suyla dolu olan göktaşlarıdır. Bu nedenle oldukça gözenekli ve yumuşak yapılarıyla bilinirler. Dünya atmosferine girdiklerinde kolayca parçalanan bu tür göktaşlarının Ay’da bulunması şaşırtıcıdır. Zira Ay’da atmosfer olmamasına rağmen, yüksek çarpma hızları nedeniyle bu tür malzemelerin genellikle buharlaşıp yok olması beklenirdi. Ancak Chang’e-6 örneklerinde bu tür parçaların mikroskobik düzeyde korunabildiği görüldü.
Güney Kutbu-Aitken Havzası’nın Önemi
Chang’e-6 örnekleri, Ay’ın neredeyse dörtte birini kaplayan Güney Kutbu-Aitken Havzası’ndan toplandı. Bu bölge, erken Güneş Sistemi dönemine ait çarpma kalıntılarını koruma potansiyeline sahiptir. Yapılan analizler sonucunda, Ay’daki su açısından zengin asteroitlerin kalıntıları olduğu düşünülen parçacıkların milyarlarca yıldır bozulmadan kaldığı ortaya çıktı.
Erken Güneş Sistemi’ne Dair İpuçları
Bu keşif, su ve diğer uçucu maddelerin Dünya ile Ay’a nasıl ulaştığı sorusuna da cevap olabilir. Ay’daki bu kalıntılar, CI kondritlerin erken dönemde gezegenlere su taşıması teorisini desteklemektedir. Hatta yapılan analizler, Ay’daki göktaşı kalıntılarının yaklaşık yüzde 30’unun CI tipi olabileceğini göstermektedir.
Sonuç olarak, bu önemli keşifler Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) dergisinde yayımlanarak bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Ay’da bulunan su izlerinin, gezegenler arası su taşınmasına dair daha fazla bilgi sağlayabileceği düşünülmektedir.